แค่ในทวีปยุโรปและสหรัฐอเมริกาก็มีคนมากถึง 163 ล้านคนที่ทำงานโปรเจกต์ระยะสั้น ทำให้คาดการณ์กันว่าเศรษฐกิจแบบ gig economy จะเติบโตขึ้นและกลายมาเป็นพลังขับเคลื่อนอนาคต

จำนวนคนที่มีส่วนร่วมใน gig economy เพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญในช่วง 10 ปีที่ผ่านมา จากความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีในระยะหลังและความนิยมของแพลตฟอร์มออนไลน์อย่าง Uber, Airbnb และ Fiverr ที่เพิ่มสูงขึ้น ทำให้มีงานฟรีแลนซ์รูปแบบใหม่ๆ เปิดกว้างให้กับผู้คนทั่วโลก

นอกจากจะสร้างช่องทางในการทำงานที่แปลกใหม่และทำให้ผู้คนมีสมดุลระหว่างการงาน-ชีวิตส่วนตัวที่ดีขึ้นแล้ว เทรนด์ที่ว่านี้ยังช่วยให้องค์กรลดค่าใช้จ่ายเกี่ยวกับออฟฟิศและทำให้สามารถเข้าถึงบรรดาผู้เชี่ยวชาญฝีมือดี หลายคนต้อนรับการเปลี่ยนแปลงที่กำลังเกิดนี้อย่างกระตือรือร้น แต่คนอีกส่วนกลับมอง gig economy ว่าอาจเป็นภัยกับความมั่นคงและเสถียรภาพในอาชีพการงาน

แล้วเจ้าระบบนี้จะเข้ามาแทนที่การว่าจ้างแบบเดิมหรือมันจะยังเป็นแค่อีกตัวเลือกในการทำงาน ลองมาหาคำตอบกัน

Gig Economy คืออะไร

Source: www.edu.gcfglobal.org

ตามข้อมูลจาก TechTarget gig economy คือระบบเศรษฐกิจแบบเสรีซึ่งผู้ทำงานเข้าไปทำงานในโปรเจกต์ระยะสั้น (รายวัน รายสัปดาห์ หรือรายเดือน) ระบบนี้มาจากส่วนประกอบสามอย่าง คือ ผู้ทำงานอิสระ ผู้ใช้บริการ และบริษัทซึ่งทำหน้าที่เป็นตลาดที่เชื่อมต่อผู้ทำงานระยะสั้น (gig worker) กับผู้ใช้บริการโดยตรง

ด้วยประโยชน์มากมายต่อทั้งนายจ้างและผู้รับเหมาอิสระ ระบบนี้จึงได้รับความนิยมอย่างล้นหลามไปทั่วโลก โดยเฉพาะในประเทศกำลังพัฒนาในภูมิภาคเอเชียแปซิฟิก ส่วน gig economy ฝั่งสหรัฐอเมริกาก็กำลังตีตื้นขึ้นมาและเชื่อกันว่าจะเติบโตจาก 34% ในปี 2016 ไปเป็น 43% ในปี 2020

สถานการณ์ของ Gig Economy

ในเวลาเพียงไม่กี่ปี ผู้ทำงานอิสระได้เพิ่มจำนวนจากคนส่วนน้อยเป็นคนกลุ่มใหญ่ ปัจจุบัน gig worker นับเป็นจำนวนถึง 31% ของแรงงานทั่วโลก ถ้าก่อนหน้านี้ฟรีแลนเซอร์เป็นอะไรที่คลุมเครือ ตอนนี้หลายคนกำลังมองหาช่องทางการทำงานที่พวกเขาสามารถเลือกปริมาณงานให้ตัวเองได้ 

ด้วย gig economy ที่กำลังโต ทีมบริหารจัดการคนเก่งจำนวนมากขึ้นหันมาจ้างฟรีแลนเซอร์เพื่อประหยัดค่าใช้จ่าย ผลักดันนวัตกรรม และใช้ประโยชน์จากความได้เปรียบในการแข่งขัน งานวิจัยเมื่อเร็วๆนี้ระบุว่าทีมบริหารจัดการคนเก่งกว่า 62% ทั่วโลกมอง gig worker เป็นแรงงานแห่งอนาคต ในขณะที่ 65% คิดว่า gig economy กำลังกลายมาเป็นเรื่องปกติของยุคนี้อย่างรวดเร็ว อ้างอิงจาก Kelly Services ทีมบริหารจัดการคนเก่ง 84% ในภูมิภาคเอเชียแปซิฟิกว่าจ้าง/ใช้บริการ gig worker ตามด้วย 80% ในยุโรป ตะวันออกกลาง และแอฟริกา และ 40% ในสหรัฐอเมริกา ถ้ายึดตัวเลขเหล่านี้เป็นที่ตั้งเราสามารถพูดได้อย่างเต็มปากว่าเทรนด์นี้กำลังเป็นที่นิยมไปทั่วทุกภูมิภาคอย่างไม่มีทีท่าจะชะลอตัว

62% ทั่วโลกมอง gig worker เป็นแรงงานแห่งอนาคต ในขณะที่ 65% คิดว่า gig economy กำลังกลายมาเป็นเรื่องปกติของยุคนี้อย่างรวดเร็ว

ปัจจัยที่ช่วยหนุนการเติบโตของ Gig Economy

ความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีอย่างต่อเนื่องและความนิยมที่เพิ่มขึ้นของแพลตฟอร์มหางานเป็นปัจจัยสำคัญสองข้อที่ช่วยในการเติบโตของ gig economy อย่างไรก็ตาม ยังมีแง่มุมอื่นอีกที่ส่งผลต่อความนิยมของการทำงานอิสระ

วัฒนธรรม: วิวัฒนาการไม่หยุดนิ่งของวัฒนธรรมให้กำเนิดคนทำงานรุ่มใหม่ ด้วยความเบื่อหน่ายกับงานบริษัทและสภาพแวดล้อมการทำงานที่ไม่ยืดหยุ่น คนจำนวนมากขึ้นหันมาเลือกงานที่ให้อิสระกับพวกเขามากกว่าเดิม อินเตอร์เน็ต โดยเฉพาะอย่างยิ่งโซเชียลมีเดียเองก็ช่วยส่งเสริมการเปลี่ยนแปลงนี้โดยแสดงให้เห็นความสำเร็จของมนุษย์พเนจรในโลกดิจิตอลและคนทำงานฟรีแลนซ์ที่สามารถกำหนดชั่วโมงทำงานของตัวเองได้ตามใจ

ภาวะเศรษฐกิจถดถอยครั้งใหญ่: หลังจากเศรษฐกิจซบเซาไปทั่วในปลายทศวรรษ 2000 และต้นทศวรรษ 2010 บริษัทต้องหากลยุทธ์ต่างๆมาใช้เพื่อเอาตัวรอด หนึ่งในวิธีแก้ปัญหาคือการลดจำนวนพนักงานประจำและจ้างคนมาทำงานแทนแบบออนดีมานด์

งานที่มีไม่สม่ำเสมอ: หลายบริษัทไม่จำเป็นต้องมีนักออกแบบกราฟิก นักพัฒนาฯ และนักการตลาดประจำ พวกเขาจึงหันไปพึ่งแพลตฟอร์มหางานเพื่อจ้าง gig worker แบบออนดีมานด์โดยไม่ต้องเผื่อเวลาทำงานมากนัก

ข้อดีของการทำงานแบบระยะสั้น

Source: fabrikbrands.com

เมื่อพูดถึงประโยชน์ของ gig economy เรามักจะนึกถึงข้อหนึ่งเป็นพิเศษ คือการลดรายจ่ายในธุรกิจ เมื่อไม่จำเป็นต้องจัดหาที่ทางและฝึกอบรมให้พนักงานระยะสั้น บริษัทสามารถประหยัดทรัพยากรและเวลาได้มหาศาล Kelly Services พบว่า 43% ของบริษัทที่ใช้บริการจาก gig worker สามารถลดค่าใช้จ่ายเกี่ยวกับแรงงานได้ถึง 20% ในขณะที่การจ้างพนักงานประจำอาจสิ้นเปลืองกว่าถึง 30-40%

ในอีกแง่มุมหนึ่ง ความยืดหยุ่นมีบทบาทสำคัญสำหรับคนทำงาน คนทำงาน 33% ระบุว่าการรักษาสมดุลระหว่างงานกับชีวิตเป็นเรื่องยาก และ gig economy ทำให้พวกเขามีเวลาส่วนตัวมากขึ้น หนึ่งในศิลปินฟรีแลนซ์ที่เข้าร่วมในงานวิจัยเรื่อง gig economy กล่าวว่า

“เวลานึกถึงตัวเอง ผมนึกถึงสัตว์ที่เป็นอิสระมาทั้งชีวิต มันจะไม่มีความสุขถ้าถูกจับขังกรง ผมคิดว่างานประจำก็เหมือนการถูกจับขังกรง ผมรู้สึกอิสระและมีความสุขที่ทำงานแบบนี้ และเพราะเริ่มตั้งแต่ยังเด็ก ผมก็เลยชินกับมันแบบนี้แหละครับ นึกภาพตัวเองทำงานให้คนอื่นไม่ออกเลย”

แล้วมันมีข้อเสียบ้างไหม?

อย่างไรก็ตาม ระบบนี้ก็มีด้านลบเช่นเดียวกับทุกสิ่ง เรื่องหนึ่งคือการขาดวัฒนธรรมและสภาพแวดล้อมแบบองค์กร เมื่อไม่มีบริษัทที่จะชี้แนะแนวทาง ความเป็นชุมชน ความเป็นทีมและการสนับสนุนจากทีม gig worker อาจรู้สึกไร้ทิศทาง ส่งผลให้ไม่สามารถสร้างคุณค่าในระยะยาวและทำผลงานที่โดดเด่นให้กับบริษัท

ขาลงอีกอย่างคือการขาดการกำกับดูแล ด้วยความที่เป็นเทรนด์เกิดใหม่ gig economy จึงยังต้องการการกำกับดูแลโดยผู้กำหนดนโยบาย ขณะนี้ความกังวลหลักๆมีทั้งการไม่มีวันลา ประกันสุขภาพ และแผนการออมเงินสำหรับเกษียณอายุ เมื่อไม่มีนโยบายคุ้มครอง gig worker พวกเขาอาจได้รับผลกระทบจากสถานการณ์หลายอย่าง เพื่อให้แน่ใจว่าพวกเขาหารายได้เพียงพอ ผู้ทำงานอิสระจำนวน 63% นำเงินเก็บมาใช้ในแต่ละเดือน เทียบกับเพียง 20% ของลูกจ้างประจำ

แต่ถึงแม้ทุกวันนี้จะยังมีอุปสรรคไม่น้อยแต่ gig economy ก็จะคงอยู่ไม่หายไปไหน ด้วยความนิยมในแพลตฟอร์มแบบออนดีมานด์และจำนวนคนทำงานระยะสั้นที่เพิ่มมากขึ้น จึงเป็นเรื่องธรรมดาที่ภาครัฐจะต้องออกระเบียบกำกับดูแลที่จำเป็นและทำให้ gig worker ได้รับประโยชน์อย่างเต็มเม็ดเต็มหน่วย

โลกการทำงานจะไม่เหมือนเดิมอีกต่อไป

Gig Economy จะเป็นการปฏิวัติอุตสาหกรรมครั้งที่ 4 หลังจากที่ Henry Ford เคยทำไว้ในปี 1908 หรือไม่

เมื่อชาวมิลเลนเนียลและคนเจเนอเรชันซี (generation Z) เข้ายึดครองโลกการทำงาน การจ้างงานแบบเก่าจึงเปลี่ยนแปลงอยู่เสมอ ในอีกสองสามทศวรรษข้างหน้าจะมีการผลัดเปลี่ยนขนานใหญ่จากการว่าจ้างเต็มเวลามาเป็นการจ้างงานระยะสั้นเป็นรายโปรเจกต์ เพราะคนจำนวนมากขึ้นให้ความสำคัญกับเวลาส่วนตัวมากกว่าความก้าวหน้าในบริษัท ตลาดงานเป็นสิ่งคาดเดาไม่ได้ และแม้แต่คนทำงานประจำเองก็ไม่อาจพูดได้อย่างมั่นใจว่าจะมีงานทำภายในระยะเวลาหนึ่งปี ดังนั้น gig economy จึงเป็นอนาคตที่เป็นไปได้สำหรับพวกเราทุกคน

อย่างไรก็ตาม เพื่อส่งเสริมการเติบโตของ gig economy ภาครัฐจำเป็นจะต้องกำหนดกฎระเบียบขึ้นเพื่อคุ้มครองฟรีแลนเซอร์และทำให้พวกเขามีความมั่นคงและสเถียรภาพทางการเงินมากกว่านี้ แต่แม้จะขาดนโยบายกำกับดูแลงานระยะสั้น gig economy ก็ยังมีแนวโน้มว่าจะเติบโตอย่างต่อเนื่องและเข้ายึดครองแวดวงการทำงานในอีกไม่กี่ทศวรรษข้างหน้า

✦✦✦

โลกกำลังหมุนไปด้วยความเร็วของเทคโนโลยี คว้าโอกาสในความเฟื่องฟูของอุตสาหกรรมเทคโนโลยีในเอเชียด้วยการสร้างโปรไฟล์ของคุณที่นี่ และเตรียมพร้อมสำหรับงานสัญญาจ้างที่รอคุณอยู่ในแพลตฟอร์มของเรา

เริ่มออกแบบอาชีพของคุณตั้งแต่วันนี้เลย

อย่ามัวแต่รอให้โอกาสเข้ามาหา คุณสามารถเข้าหาโอกาสดีๆ ได้ด้วยตัวเอง! เราพร้อมช่วยเหลือในก้าวแรกบนหนทางสู่การผจญภัยในอนาคตของคุณ มาออกตามหาโอกาสทางอาชีพใหม่ๆ บนความก้าวหน้าและนวัตกรรมที่ทันสมัย ร่วมเป็นส่วนหนึ่งของ GetLinks ตั้งแต่วันนี้เลย!